Bu çalışmamızda NE555 ile bir zamanlayıcı projesi yapacağız. Zamanlayıcı devresi zaten yapılmıştı. Biz de 555 entegresinin iç yapısını ve nasıl çalıştığını da incelemiştik. Bunda yeni bir şey yok. Ancak tabancı bir kaynakta gördüğüm devreyi paylaşmak istedim. Devre klasik 555 zamanlayıcı devre. Ama farkı devre girişine yapılan küçük eklenti ile, çalışmadığında hiç akım çekmemesi! Hoş çalışırken de yaklaşık 12 mA akım çekiyor. İyi de bize ne mi?
Başımıza musallat olan Corona virüsü ile mücadelede yapabileceklerimiz sınırlı. ÖNCELİKLE İNSANLARLA MÜMKÜN OLDUĞUNCA AZ TEMAS HALİNDE OLMAK, BUNUN İÇİNDE DIŞARI ÇIKMAYIP EVDE KENDİMİZİ KARANTİNADA TUTMAK. Ama ev ihtiyaçları için nadiren de olsa dışarı çıktığımızda da kendimizi korumak için kendimizi dezenfekte etmek. Bunun için de uzmanların önerisi ellerimizi sabunla en az 20 saniye yıkamak! Bu süreyi ölçmek için değişik tekerlemeler, şarkılar vesaire öneriliyor. Bu devre de basit bir LED uygulamasının 20 saniye (istediğiniz gibi ayarlayabiliyorsunuz) yanarak süreyi göstermesi şeklinde çalışıyor. Ama ellerimizi yıkadığımız ortamda böyle bir devreyi çalıştırmanın iki handikapı var; bu devreyi açıp kaparken hijyen ne olacak? Asıl önemlisi ıslak zeminde elektrikli alet çalıştırmanın sakıncaları. Bu sakıncaları ortadan kaldırmak için devre küçük bir kutu içerisine, 9 volt pil de dahil olmak üzere sabitleniyor. Çok akım çekmediği için pil uzun süre dayanıyor, ve ıslak zeminde bir problem olursa da öldürücü değil. Çalışmadığında akım çekmediğinden bahsetmiştim. Ama asıl avantajı kendi kapanıyor! Yani sadece çalıştırmak için butona basmak gerekiyor. Ellerinizi yıkadıktan sonra tekrar butona basmanız gerekmiyor. Bence en güzel özelliği de bu. Küçük bir devre olduğu için istediğiniz yere de koyabilirsiniz. Devremize bakalım:
555’in zamanlayıcı olarak kullanımı zaten bildiğimiz bir şey demiştik. Kondansatörün üzerindeki gerilim yeterince yüksek olana kadar 555’in 3 numaralı çıkışı 1 değeri verir. Kondansatörün dolma süresini ise kondansatörün değeri ile 220 k’lık direnç belirler. Bu süre saniye cinsinden;
T = 1.1 x R x C
formülü ile hesaplanabilir. Kullandığımız direnç ve kondansatörün gerçek değerleri üzerindekinden farklı olacağı için bu süre yukarıdaki verilerle hesaplanan 24.2 değerinden farklı olabilir. Ya da isteyen bu süreyi kendine göre ayarlamak da isteyebilir. Bunun için 220 k direnç yerine ben orada bir trimpot (550 k) kullandım. Böylece süre ayarlanabilir. Buraya kadar klasik zamanlayıcı devresi.
Bu devreyi avantajlı kılan girişteki NPN transistör (BC327) ile N kanal MOSFET (2N700). Devreye gerilim verildiğinde transistör ve MOSFET ‘OFF’ durumda. Yani akım geçmiyor. Yani 555’in besleme gerilimi sıfır. Devreden akım geçmiyor ve hiçbir şey çalışmıyor. Butona basıldığında transistör ‘ON’ oluyor ve 555 çalışıyor, LED yanıyor. Kondansatör şarj olmaya başlıyor ve 555’in çıkışı (3 numaralı bacak) ‘HIGH’ olduğundan MOSFET de ‘ON’ durumunda. Bu da transistörün de ‘ON’ olmasını, ve 555’in çalışmaya devam etmesini sağlıyor. Kondansatör şarj olup 555’in çıkışını ‘LOW’ yaptığında ise MOSFET’i ‘OFF’ yapıyor. Bu durumda transistör de ‘OFF’ oluyor ve devrenin akımı kesiliyor. Tekrar butona basılana kadar da devreden akım çekilmiyor.
Devrenin diğer güzel yanı da LED yanarken çekilen akım 12 mA seviyesinde. Bu akım da sadece LED’in çektiği akım olarak düşünülebilir. 555’in kendi çektiği akım da buna dahil. Bu seviye de oldukça düşük. Pilin ömrünün uzun olmasını sağlıyor.
Küçük bir proje kutusuna montajımızı tamamladığım, sıcak silikon ile sabitlediğim proje, banyodaki yerini aldı.
“Pil bitmeden Corona biter umarım!” diyor ve mümkün olduğu kadar evlerimizde kalalım, yetkililerin uyarılarına uyalım istiyorum.
Sağlıcakla kalın…
Kaynak:https://www.youtube.com/watch?v=-KuEyM1otls
Eğitim Şart 