Bir önceki yazımda bahsetmiştim Arduino ile nasıl role kullanılacağını. Çok zaman geçmeden hazır olsun istedim. Ama önce role basıl çalışır yine çok uzatmamaya çalışarak ( 😦 ) biraz teori dedim. Her şey şu cümle ile başlıyor; ” Üzerinden akım geçen tel etrafında bir manyetik alan oluşur!” Evet bu laf neredeen nerelere gidiyor; bazen konuşurken dikkatli olmak gerekiyor! Evet arkadaşlar maalesef doğru!. Böyle bir manyetik alan oluşuyor ve bu alan sadece geçen akım şiddetinin büyüklüğü ile doğru orantılı, telden uzaklaştıkça da azalıyor. Bu manyetik alanı kullanmak istediğimizde güçlendirmek gerekiyor. Bunun için de bobin (solenoid) sarıyoruz. Ne kadar çok sarım yaparsak da oluşan manyetik alanın büyüklüğü artıyor. Su manyetik alanın en büyük olduğu yer; sarımların çember şeklinde olduğunu düşünürsek, merkez. Merkeze konacak bir ferromanyetik malzeme (demir içeren diyelim) güçlü bir şekilde mıknatıs özelliği kazanıyor. Ama sadece elektrik akımı varken. YouTube’da bir sürü video izleyebilirsiniz bununla alakalı. Adamlar bu mıknatıs çekim kuvveti ile hurdalıklarda arabaları bile kaldırıyor. Benim de elime geçen eskilerden bir bobin ile yaptığım denemede elektromıknatıs özelliğini test ettim. Bobin direnci yaklaşık 1Ω idi. Çok akım çekmesin diye 4,7Ω (11 watt) bir direnci seri bağlayıp yaklaşık 5 v uygulayarak yaptığım testte 1,7 ampere yakın akım ölçtüm. (Sanırım güç kaynağımın göstergesi çin malı etkisi gösteriyor, ya da Georg Ohm yanılmış!) Ama sonuçta bir ataç’ı çekecek elektromıknatıs oluştu.
Yani üç bacaklı bir anahtar düşünün. Bir bacak diğeri ile temas halinde (Boşta Kapalı). Bu anahtar belli bir sinyal ile (Arduino’dan gelen) tetiklendiğinde, o bacak temas haline olduğu bacaktan fiziksel olarak uzaklaşıp(açılıp), üçüncü bacağa temas ediyor(kapalı)!
Yani role, mıknatıs etkisi ile hareket sayesinde anahtar olarak kullanılan elektronik bir malzemedir! Üzerlerinde çalışma gerilimleri ile birlikte anahtarlama olarak kullanıcılarındaki en yüksek sınır değerleri verilmiştir. Ayrıca bunların modül haline getirilmiş modelleri de bulunmaktadır. Tetikleme gerilimleri DC, anahtarlama ise DC ya da AC olabilir. (Yukarıdaki resimlerde 1-3 tetikleme bacakları, 2 anahtar orta bacak, 4 ve 5 ise iletim bacaklarıdır)
Arduino setlerinde satılan rolelerin bacak bağlantılarını bulmak için aşağıdaki ufak deney setini kullandım.
Rolenin de bacaklarını işaretledim.
Şimdi Arduino’nun tek başına çalıştıramayacağı bir lamba buldum; 12 volt ile çalışıyor ve muhtemelen Arduino’nun sağlayamayacağı bir akım ile çalışıyordu. Ve son adım: Ortak ucu 12 volt bir kaynağın (+) ucuna, “Boşta Açık” ucu lambaya ve lambanın diğer ucunu da kaynağın GND ucuna bağladım. Arduino’ya blink programını yükleyip, 13 numaralı pin’e bağlı LED’in yanıp söndüğünü gözlemledikten sonra: 13 numaralı pin’i “Arduino +” ve Gnd hattını da “GND” bağlantısını yaptım. Bingo! Arduino’nun üzerindeki LED ile birlikte role çalışıp duruyor ve 12 voltluk lamba da LED ile birlikte yanıp sönüyordu! “Boşta Açık” ucu yerine “Boşta Kapalı” ucucnu lambaya bağladığımda ise beklendiği gibi Arduino üzerindeki LED’in negatifi şeklinde çalıştı. Yani Arduino üzerindeki LED yanarken o söndü, LED sönükken o yandı! tam da umduğum gibi.
Arkadaşlar roleler üzerinde kaç volt ile çalışacağı, anahtarlama olarak kaç volta kadar (ve akıma kadar) sınırları olduğu yazıyor. Arduino ile kullanılan en basit modellerde bile anahtarlama olarak 220 volt çalışacağı belirtilmiş. Yani bir normal(220 volt) ampul , ya da benzer bir elektrikli aygıt çalıştırılabilir.
Bunu anlattım ya üzerimden yük kalktı billahi 🙂
Şimdi sıradaki sensörü inceleyeceğiz. Bakalım ne geliyor?
Hoşça, sağlıkla, bilimle, bilgiyle kalın!
Eğitim Şart 